{ "title": "Noktalama İşaretleri", "image": "https://www.noktalamaisaretleri.gen.tr/images/noktalama-isaretleri(2).jpg", "date": "21.01.2024 17:19:41", "author": "Mehmet Mustafa Kaya", "article": [ { "article": "
Noktalama işaretleri, Türk dil kurumunca belirlenen duygu ve düşünceleri net ve doğru ifade etmek, cümlelerin yapısını ve duraklama yerlerini belirlemek, okumakta ve anlamakta olayı kolaylaştırmak, sözün vurgusunu ve tonunu ve benzeri özellikleri belirtmek için kullanılan işaretlerdir.

Noktalama işaretleri nelerdir?

Nokta (.): Nokta işareti birçok yerde kullanılır. Yazılan cümlelerin sonuna konur. Bununla cümlenin bittiği ve yeni bir cümlenin başlayacağı belirtilir. Noktadan sonra başlayan yeni cümlenin ilk kelimesine büyük harfle yazılır. Kısaltma yapılabilecek kelimelerin de sonuna nokta konulur. Örneğin: Dr., Cad., İng. Gibi. Sıralama belirten sayıların sonuna konur. 1. (Birinci) gibi. Tarihlerde gün, ay ve yıl belirten sayıların arasında, saati yazarken saat ve dakika belirten sayıların arasında yer alır. Maddelere ayrılmış bir yazının maddeleri gösteren yazı yahut harflerin sonuna da nokta işareti konur. Nokta, matematikte çarpı işareti olarak da kullanılır. İnternette genel ağ adresi nokta işareti kullanılarak yazılır.

Virgül (,): Eş görevli kelimelerin ve sıralı cümlelerin sıralamasında aralarını ayırmak için kullanılır. Uzun bir cümlenin öznesini belirtmek için kullanılır. Virgül, cümlelerde kurulan ara sözlerin başına ve sonuna da konur. Pekiştirmek için kullanılan söz tekrarlarında kullanılır. Cümle içerisinde eğer bir alıntı cümle varsa ve tırnak işareti konulmamışsa virgül kullanılır. Evet, peki, tamam gibi cevap niteliği taşıyan sözcüklerin sonuna konur. Hitapların, seslenişlerin ve işaret zamirlerinin sonuna konur. Matematikte kesirleri ayırmak için virgül kullanılır.

Noktalı virgül (;): bu noktalama işareti ile virgülle ayrılmış olan takım ve türler birbirinden ayırılır. Virgüllü sıralı cümleler de kullanılır.

İki nokta (:): Kendisiyle ilgili açıklama ve örnek verilecek cümlelerde kullanılır. Diyalog olan durumlarda konuşan kişinin adını yazdıktan sonra iki nokta işareti kullanılır. Edebi içerikli eserlerde konuşmaya geçmeden önceki durumlarda kullanılır. Bölme işareti olarak matematikte kullanılan iki nokta, internette ise genel ağ adresi yazımlarında 'http'den sonra kullanılır.

Üç nokta (.): Anlatılan cümle mana bakımından eksik kaldığında cümlenin sonuna üç nokta konur. Kaba, küfür içeren yahut söylenilmek istemeyen kelimelerde kullanılır. Başka bir yerden alıntı yapıldığında cümlenin söylenmeyen yerleri, başı yahut sonu üç nokta ile geçiştirilir. Bir şey anlatımda sözü yarıda kesip gerisini okuyucunun algısına bırakmak için kullanılır. Karşılıklı diyaloglarda söyleyecek sözü olmadığında susma anlamında da üç nokta kullanılır.

Soru işareti (?): Soru sorma amaçla kullanılan soru eklerinin yahut soru eki olmadan soru sorulan cümlelerin sonunda kullanılır.

Ünlem işareti (!): Tepki ve duygu belirten cümlelerde, uyarı ve hitaplarda, alay ve kinayeli sözcüklerde kullanılır. Ünlem işareti cümlenin sonuna konulacağı gibi tepki, hitap, duygu ve alay içeren sözcüklerden hemen sonra da kullanılabilir.

Uzun çizgi: Yazıda konuşma içeren satırların başında kullanılır. Eğer konuşma tırnak içerisine alınacaksa uzun çizgi kullanılmaz.

Kısa çizgi (-): Satır sonlarında yarım kalan kelimeleri ayırırken satır sonuna kısa çizgi konur. Cümle içerisinde kullanılan ara cümlelerin veya kelimelerin başına ve sonuna konur. Kelimeleri eklerine, köklerine ayırmak için kullanılır. Kelimeleri hecelerine ayırmak için kullanılır. Matematikte çıkarma işlemi simgesi olarak kullanılır. Eksi değeri olan sayıların başında da kısa çizgi kullanılır.

Eğik çizgi (/): Şiir dizeleri yan yana yazıldığında aralarına konur. Eğik çizgi adres yazımlarında da kullanılır. Bir olayın tarihini yazarken gün, ay, yıl arasına nokta yerine eğik çizgi tercih edilebilir. Dilbilgisi öğretim yazılarında ekleri farklı şekilde göstermek için kullanılır. Matematikte bölme işareti olarak, fizik ve benzeri alanlarda orantı gösterirken kullanılır.

Tırnak İşareti (\"): Cümle içerisinde bir başka kişiden veya cümleden alınan sözcükler tırnak içerisine alınarak yazılır. Vurgulanmak istenen kelimeler için tırnak işareti kullanılır. Yazıda bir eserden bahsedilirken eser isimleri tırnak içerisine alınarak yazılır.

Kesme işareti ('): Ekleri ayırmak için kullanılan kesme işareti, özel adlar için kullanılır. Özel adlardan sonra kullanılan unvanların eklerini, kısaltmalardan sonra gelen ekleri, sayılarda kullanılan ekleri ayırmak için de kesme işareti, kullanılır.

Köşeli ayraç ([]): Yazıda ayraç içinde ayraç kullanılması gerektiğinde önce köşeli ayraç yazılır.

Yay ayraç (): Cümle içerisinde yapılacak ekstra yargı bildiren açıklama için yay ayracı kullanılır. Senaryo ve tiyatro metinlerinde konuşanın hareketlerine dair bir açıklama yapıldığında kullanılır. Anlatımı yarım bırakmak için kullanılan üç noktayı içine almak için de yay ayarcı kullanılabilir. Şüpheli, emin olunmayan bir soru sorulduğunda, soru işareti ayraç içine alınabilir.
" } ] }