Kısa çizgi, noktalama işaretlerinden biridir. Türkçeye Fransızca "tire" sözcüğünden gelmiştir ve kısa çizginin diğer adı da "tire"dir. Kısa çizginin kullanıldığı yerler şunlardır:
- Kısa çizgi, bir cümle yazarken satır sonuna gelindiğinde, yazılan kelimenin sığmadığı zaman kelimenin sığmayan kısmının önüne konur ve kelimenin devamı bir alt satıra yazılır.
Örneğin: Ali ödevlerini zamanında bitirip; dışarıya oyna-
maya çıktı.
- Bir cümlede verilen sözcüklerin köklerini, eklerini ve gövdelerini birbirinden ayırmak için kullanılır.
Örneğin: dur-ak, gel-iş.
- Tümce içerisinde verilen ara sözler ve ara tümceler vardır. Bunları ayırmak için kullanıldıkları sözlerin ya da ara tümcelerin hem başına hem de sonuna konur ve birleşik yazılır.
Örneğin: Ayşe Hanım-üst komşumuz-çok kirli bir kadındır.
- Eylem yapma eklerinin başına ve sonuna konur. Aynı zamanda isim yapma eklerinin de başına ve sonuna konulur.
Örneğin: -den, -la, -tır.
- Fiillerin köklerini ve gövdelerini belirtmek ya da göstermek için kullanılır.
Örneğin: ver-, al-, okut-, yazdır-.
- Kelimeler arasında "ile" ve "-e, -dan" anlamlarını vermek için sözcüklerin veya sayıların arasında kullanılır.
Örneğin: Fen-Edebiyat Fakültesi, Malatya-Elazığ yolu, Türk-İngiliz ilişkileri, 15.10-16.10, Galatasaray-Beşiktaş karşılaşması, 1918-1920, İkinci Dünya Savaşı, Türkçe-İngilizce Sözlük vb.
- Heceleri belirtmek veya göstermek için kullanılır. Özellikle okuma yazma öğrenildiği zamanlarda.
Örneğin: A-li to-pu at. A-raş-tır-ma.
Not:
Tümce içerisinde sayı isimlerinin tekrar edilmesinde araya kısa çizgi konulmaz. Örneğin; Dört beş kişi burada. Üç üç beş yıl.
- Matematiksel alanda dört işlemden biri olan çıkarma işleminin yerine kısa çizgi yazılır.
Örneğin: 10 - 5 = 5 vb.
- Matematikte sıfırdan küçük ya da az olan değerleri göstermek için kullanılır.
Örneğin: -1°C.
|