Kısa çizgi, noktalama işaretlerinden biridir. Türkçeye Fransızca "tire" sözcüğünden gelmiştir ve kısa çizginin diğer adı da "tire"dir. Kısa çizginin kullanıldığı yerler şunlardır:
- Kısa çizgi, bir cümle yazarken satır sonuna gelindiğinde, yazılan kelimenin sığmadığı zaman kelimenin sığmayan kısmının önüne konur ve kelimenin devamı bir alt satıra yazılır.
Örneğin: Ali ödevlerini zamanında bitirip; dışarıya oyna-
maya çıktı.
- Bir cümlede verilen sözcüklerin köklerini, eklerini ve gövdelerini birbirinden ayırmak için kullanılır.
Örneğin: dur-ak, gel-iş.
- Tümce içerisinde verilen ara sözler ve ara tümceler vardır. Bunları ayırmak için kullanıldıkları sözlerin ya da ara tümcelerin hem başına hem de sonuna konur ve birleşik yazılır.
Örneğin: Ayşe Hanım-üst komşumuz-çok kirli bir kadındır.
- Eylem yapma eklerinin başına ve sonuna konur. Aynı zamanda isim yapma eklerinin de başına ve sonuna konulur.
Örneğin: -den, -la, -tır.
- Fiillerin köklerini ve gövdelerini belirtmek ya da göstermek için kullanılır.
Örneğin: ver-, al-, okut-, yazdır-.
- Kelimeler arasında "ile" ve "-e, -dan" anlamlarını vermek için sözcüklerin veya sayıların arasında kullanılır.
Örneğin: Fen-Edebiyat Fakültesi, Malatya-Elazığ yolu, Türk-İngiliz ilişkileri, 15.10-16.10, Galatasaray-Beşiktaş karşılaşması, 1918-1920, İkinci Dünya Savaşı, Türkçe-İngilizce Sözlük vb.
- Heceleri belirtmek veya göstermek için kullanılır. Özellikle okuma yazma öğrenildiği zamanlarda.
Örneğin: A-li to-pu at. A-raş-tır-ma.
Not:
Tümce içerisinde sayı isimlerinin tekrar edilmesinde araya kısa çizgi konulmaz. Örneğin; Dört beş kişi burada. Üç üç beş yıl.
- Matematiksel alanda dört işlemden biri olan çıkarma işleminin yerine kısa çizgi yazılır.
Örneğin: 10 - 5 = 5 vb.
- Matematikte sıfırdan küçük ya da az olan değerleri göstermek için kullanılır.
Örneğin: -1°C.
|
Şekûre
11 Ağustos 2024 PazarKısa çizgi kullanımına dair verdiğin bilgiler gerçekten çok öğretici. Özellikle cümle sonlarına geldiğinde kelimenin nasıl devam ettiğini gösterdiği kısım beni düşündürdü. Bu kullanımın, metinlerin akışını ne kadar kolaylaştırdığını anlıyorum. Ayrıca, eylem yapma ekleri ve fiil kökleri arasındaki ayrımı belirtmek için de önemli bir işlevi var. Bunun dışında, matematiksel işlemlerdeki rolü de dikkatimi çekti. Matematikteki çıkarma işlemlerini gösterirken kısa çizginin nasıl kullanıldığını da görmek ilginçti. Bu bilgileri günlük yazılarımda nasıl daha etkin kullanabilirim?
Cevap yazAdmin
11 Ağustos 2024 PazarMerhaba Şekûre,
Yorumun için teşekkür ederim. Kısa çizgi kullanımının metinlerdeki önemi gerçekten de büyük. Gündelik yazılarında bu bilgileri daha etkin kullanabilmek için birkaç önerim var:
1. Cümle Akışını Güçlendirme: Kısa çizgiyi kullanarak cümlelerin akışını daha akıcı hale getirebilirsin. Özellikle cümle içinde bir ek bilgi vermek istediğinde, bu yöntemi tercih edebilirsin. Örneğin: "Bugün çok yoğundum - yazmam gereken birkaç şey vardı."
2. Eylem Yapma Ekleri: Eylem yapma eklerini veya fiil köklerini belirtirken kısa çizgi kullanarak anlamı daha net hale getirebilirsin. Örneğin: "Çalışmanın - çalıştığım zaman - verimli olduğunu düşünüyorum."
3. Matematiksel İfadeler: Eğer yazıların içinde matematiksel ifadeler varsa, kısa çizgiyi kullanarak işlemleri daha belirgin hale getirebilirsin. Örneğin: "Toplama işlemi 5 + 3 = 8, çıkarma ise 5 - 3 = 2 şeklinde gösterilir."
4. Yazım Tarzı: Yazı stilini belirlerken, kısa çizgiyi kullanarak yazının daha modern ve dinamik görünmesini sağlayabilirsin. Özellikle günlük yazılarında bu tarz bir yaklaşım, okuyucunun dikkatini çekebilir.
Bu önerileri deneyerek, kısa çizgiyi yazıların içinde daha etkili bir şekilde kullanabilirsin. Umarım faydalı olur!